
ข้อไหล่ติดคืออะไร
ข้อไหล่ติด (Frozen Shoulder) เป็นภาวะที่เนื้อเยื่อหรือเอ็นที่หุ้มรอบข้อไหล่มีการหนาตัวและหดสั้นลง ส่งผลให้ข้อไหล่ตึงและมีอาการปวดอย่างต่อเนื่อง ซึ่งนำไปสู่การจำกัดการเคลื่อนไหวของข้อไหล่ ภาวะนี้พบได้บ่อยในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย โดยเฉพาะในผู้ที่มีอายุระหว่าง 40-56 ปี
อาการของข้อไหล่ติด เริ่มต้นจากความเจ็บปวดในช่วงเริ่มแรก เมื่อเวลาผ่านไป อาการปวดจะทำให้ผู้ป่วยหลีกเลี่ยงการขยับข้อไหล่ ซึ่งทำให้ข้อไหล่ตึงมากขึ้น การเคลื่อนไหวลดลง และในที่สุดกลายเป็นข้อไหล่ ที่ขยับไม่ได้อย่างอิสระ สาเหตุของข้อไหล่ติด ไม่สามารถระบุได้อย่างแน่ชัด แต่ปัจจัยเสี่ยงได้แก่ การพักใช้ข้อไหล่เป็นเวลานาน จากการบาดเจ็บ หรือการผ่าตัด โรคเบาหวาน และปัญหาเกี่ยวกับระบบภูมิคุ้มกัน
ข้อไหล่ติด สาเหตุเกิดจาก
ข้อไหล่ติด สามารถแบ่งได้ 2 ประเภท คือ
- ปฐมภูมิ (primary) หรือ ภาวะไหล่ติดแบบไม่ทราบสาเหตุ (idiopathic)
- ทุติยภูมิ (secondary) คือ สาเหตุการเกิดเกี่ยวข้องกับอาการอื่น แบ่งเป็น 3 ประเภท คือ
- เกิดจากสาเหตุจากภายใน เช่น มีการอักเสบ หรือกระดูกงอกบริเวณเอ็นกล้ามเนื้อ หรือกล้ามเนื้อรอบ ๆ ข้อไหล่
- สาเหตุจากภายนอก ซึ่งทำให้ข้อไหล่ไม่สามารถ เคลื่อนไหวได้ปกติ เช่น เกิดการจำกัดการเคลื่อนไหว หลังผ่าตัดบริเวณเต้านม การผ่าตัดบริเวณกระดูกคอ หรือกระดูกแขนหัก
- สาเหตุจากโรคอื่น ๆ เช่น โรคเบาหวาน โรคความผิดปกติของต่อมไทรอยด์ หรือโรคหัวใจและหลอดเลือด หรือในผู้ป่วยอัมพาต เป็นต้น
ปัจจัยเสี่ยง
- อาจเกิดจากผู้ที่ไม่ค่อยได้เคลื่อนไหวหัวไหล่เป็นเวลานาน คนที่เคยผ่าตัด หรือเคยได้รับบาดเจ็บบริเวณหัวไหล่ เพราะอาการไหล่ติดอาจเกิดขึ้น หลังจากการบาดเจ็บของหัวไหล่ จึงทำให้บริเวณนั้นไม่ถูกใช้งาน ในขณะพักฟื้น
- ผู้ที่เป็นโรคเบาหวานมีแนวโน้ม เกิดอาการไหล่ติดมากกว่าคนปกติ 2 เท่า อาการที่เป็นอาจรุนแรงและรักษาได้ยากหรืออาจพัฒนาอาการขึ้นกับไหล่ทั้ง 2 ข้างได้
- ปัญหาด้านสุขภาพในด้านอื่น ๆ อย่างเช่น โรคหลอดเลือดในสมอง โรคปอด โรคหัวใจ โรคทางต่อมไทรอยด์อย่างภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานเกินหรือภาวะขาดไทรอยด์ฮอร์โมน มะเร็งเต้านม และการหดรั้งของแผ่นเอ็นฝ่ามือ ซึ่งจะส่งผลให้เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะไหล่ติดได้มากขึ้นทั้งสิ้น
- ผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับไหล่ เช่น มีหินปูนเกาะกระดูกไหล่ หรือเส้นเอ็นไหล่ฉีกขาด
อาการและอาการแสดง
ภาวะข้อไหล่ติด จะมีอาการหลากหลาย เช่น
- อาการจะเกิดขึ้นอย่างช้า ๆ
- ปวดบริเวณข้อไหล่ หรือต้นแขน (deltoid insertion)
- ไม่สามารถนอนทับ ข้อไหล่ข้างที่มีอาการปวดได้
- มีอาการปวดเมื่อยกแขน และยกแขนขึ้นไม่สุด
- มีอาการปวด ขณะหมุนแขนออกด้านนอก
- กล้ามเนื้อรอบข้อไหล่ตึงตัว หรือมีการยึดรั้ง
- พบจุดกดเจ็บ บริเวณกล้ามเนื้อรอบข้อไหล่
- X-rays ไม่พบความผิดปกติ ยกเว้นกระดูกมีการเปลี่ยนแปลง
- พบอาการปวด แต่ยังสามารถทำกิจกรรมต่าง ๆ ได้
ระยะของโรค แบ่งเป็น 3 ระยะ คือ
- เจอระยะ Painful freezing phase คือ ระยะที่มีอาการปวดมาก และจำกัดการเคลื่อนไหวของข้อไหล่ โดยไม่มีประวัติการได้รับบาดเจ็บ อาจมีอาการปวดตลอดเวลา และปวดมากในเวลากลางคืน โดยจะมีอาการนี้ในช่วงเวลา 10-36 สัปดาห์แรก
- ระยะ Adhesive phase คือ ระยะที่อาการปวดลดลง แต่การจำกัดการเคลื่อนไหว ของข้อไหล่อาจไม่มีการเปลี่ยนแปลง ระยะนี้อยุ่ในช่วง 4-12 เดือน
- ระยะ Resolution phase คือ ระยะที่มีการยึดรั้งของข้อไหล่ลดลง และสามารถเคลื่อนไหวได้ดีขึ้นด้วยตัวเอง อยู่ในช่วงเวลา 12-42 เดือน อาการอาจจะดีขึ้นอย่างมาก จนทำให้เคลื่อนไหวได้เต็มช่วงตามปกติ หรืออาจจะไม่ก็ได้
แนวทางการรักษา
คือการรักษาผู้ที่มีภาวะไหล่ติดนั้น จะแบ่งการรักษาตามระยะเวลาการดำเนินของโรค ได้แก่
Painful freezing phase
- รักษาด้วยการรับประทานยา บรรเทาอาการปวด (NSAIDs)
- การรักษาทางกายภาพบำบัด โดยมีเป้าหมายในการรักษา เพื่อลดอาการปวด ช่วยรักษาช่วงการเคลื่อนไหวของข้อไหล่ไม่ให้ลดลงไปกว่าเดิม และช่วยเพิ่มช่วงการเคลื่อนของข้อไหล่
- ฉีดหรือรับประทานยาเพื่อบรรเทาอาการปวด (steroid injection)
Adhesive phase
- การรักษาทางกายภาพบำบัด โดยใช้เทคนิคการดัดดึงข้อต่อ (Mobilization) เพื่อช่วยเพิ่มช่วงการเคลื่อนไหว ของข้อไหล่ การออกกำลังกาย เพื่อเพิ่มความยืดหยุ่นให้เนื้อเยื่อต่าง ๆ บริเวณรอบ ๆ ข้อไหล่ และการออกกำลังกายเพื่อเสริมสร้างความแข็งแรงให้กล้ามเนื้อรอบ ๆ ข้อไหล่
- การผ่าตัดเพื่อลดการยึดติดของข้อไหล่ (Arthroscopic)
Resolution phase
- รักษาในระยะนี้จะคล้ายกับระยะ Adhesive phase โดยการรักษาที่ให้จะขึ้นอยู่กับ อาการขณะนั้นของผู้ป่วย ว่ามีการยึดติดของข้อไหล่มากน้อยแค่ไหน
กายภาพบำบัดข้อไหล่ติด
กายภาพบำบัดสำหรับภาวะข้อไหล่ติด (Frozen Shoulder) เป็นวิธีการรักษาที่สำคัญและมีบทบาทอย่างมากในการฟื้นฟูการเคลื่อนไหวของข้อไหล่ รวมถึงลดอาการปวด การบำบัดด้วยกายภาพสามารถช่วยให้ผู้ป่วยกลับมาใช้งานข้อไหล่ได้ใกล้เคียงกับปกติ โดยไม่ต้องพึ่งการผ่าตัดในกรณีที่อาการไม่รุนแรง การรักษาผ่านกายภาพบำบัดมุ่งเน้นการเพิ่มความยืดหยุ่นของเนื้อเยื่อรอบข้อไหล่ การเสริมสร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้อที่สนับสนุนการทำงานของข้อไหล่ และลดอาการตึงตัวของข้อ
เป้าหมายของการกายภาพบำบัด
- ลดอาการปวดและอักเสบ: ในช่วงแรกของภาวะข้อไหล่ติด อาการปวดและอักเสบจะเป็นปัญหาหลัก การกายภาพบำบัดสามารถช่วยลดอาการปวดผ่านวิธีการต่าง ๆ เช่น การใช้น้ำแข็ง ความร้อน และการยืดเหยียดเบื้องต้น
- เพิ่มการเคลื่อนไหวของข้อไหล่: เมื่ออาการปวดลดลง การกายภาพบำบัดจะเน้นไปที่การเพิ่มระยะการเคลื่อนไหวของข้อไหล่ที่จำกัด โดยใช้อุปกรณ์และการออกกำลังกายเฉพาะที่ออกแบบมาเพื่อยืดเนื้อเยื่อที่หดตัวและหนาตัวขึ้น
- เสริมสร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ: กล้ามเนื้อรอบข้อไหล่ที่อ่อนแอจากการไม่ใช้งานจะถูกฟื้นฟูผ่านการออกกำลังกายเพื่อเสริมความแข็งแรง ซึ่งจะช่วยป้องกันไม่ให้ข้อไหล่กลับมาติดอีก
ขั้นตอนและวิธีการกายภาพบำบัด
การกายภาพบำบัดสำหรับข้อไหล่ติดสามารถแบ่งออกเป็นหลายระยะตามความรุนแรงและการฟื้นตัวของผู้ป่วย แต่ละระยะจะมีกิจกรรมและการออกกำลังกายที่แตกต่างกัน ดังนี้:
ระยะปวด (Freezing Stage): ในช่วงนี้ผู้ป่วยจะมีอาการปวดมากและการเคลื่อนไหวของข้อไหล่เริ่มจำกัด การรักษาในระยะนี้จะเน้นการลดอาการปวดและป้องกันการสูญเสียการเคลื่อนไหวเพิ่มเติม โดยใช้วิธีการดังนี้:
- การประคบเย็นหรือความร้อน: การใช้ความร้อนหรือความเย็นช่วยบรรเทาอาการปวดและลดการอักเสบ
- การยืดเบา ๆ: นักกายภาพบำบัดจะช่วยทำการยืดกล้ามเนื้อและเอ็นรอบข้อไหล่อย่างเบามือ เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการหดตัวมากขึ้น
- การรักษาด้วยเครื่องมือทางกายภาพ: เช่น การใช้คลื่นอัลตราซาวด์หรือกระแสไฟฟ้าเพื่อช่วยกระตุ้นเนื้อเยื่อและลดอาการปวด
ระยะติด (Frozen Stage): ระยะนี้ข้อไหล่จะเคลื่อนไหวได้ยากและมีความแข็งตึงมากขึ้น การกายภาพบำบัดในช่วงนี้จะเน้นการฟื้นฟูการเคลื่อนไหวและเพิ่มความยืดหยุ่นของข้อไหล่ โดยวิธีการรักษาได้แก่:
- การยืดแบบก้าวหน้า: การยืดกล้ามเนื้อและเนื้อเยื่อรอบข้อไหล่ในรูปแบบต่าง ๆ ทั้งแบบ Active (ผู้ป่วยยืดด้วยตนเอง) และ Passive (นักกายภาพบำบัดช่วยยืด) โดยเน้นยืดในมุมต่าง ๆ ของข้อไหล่ เช่น การยืดในท่าตะแคงหรือการหมุนแขน
- การออกกำลังกายเพิ่มการเคลื่อนไหว: นักกายภาพบำบัดจะจัดโปรแกรมการออกกำลังกายที่มุ่งเน้นการขยับไหล่ในทิศทางต่าง ๆ เช่น การยกแขนเหนือศีรษะ การเคลื่อนแขนไปด้านหลัง และการหมุนแขน เพื่อเพิ่มความสามารถในการเคลื่อนไหวของข้อ
- การออกกำลังกายแบบพิสัยการเคลื่อนไหวเต็มที่ (Range of Motion Exercises): การออกกำลังกายนี้มุ่งเน้นการใช้ข้อไหล่ในพิสัยที่กว้างที่สุดที่เป็นไปได้เพื่อกระตุ้นให้ข้อไหล่สามารถเคลื่อนไหวได้มากขึ้น
ระยะฟื้นตัว (Thawing Stage): ระยะนี้ข้อไหล่เริ่มเคลื่อนไหวได้มากขึ้น แต่ยังคงต้องการการฟื้นฟูเพิ่มเติม การกายภาพบำบัดในระยะนี้จะมุ่งเน้นการฟื้นฟูการเคลื่อนไหวให้เต็มที่และเสริมสร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ โดยมีวิธีการดังนี้:
- การออกกำลังกายเพิ่มความแข็งแรง: การออกกำลังกายเพื่อเสริมสร้างกล้ามเนื้อรอบข้อไหล่ เช่น การใช้ดัมเบลเบา ๆ หรือยางยืดในการออกกำลังกาย เพื่อเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อที่สนับสนุนการเคลื่อนไหวของข้อไหล่
- การออกกำลังกายแบบใช้น้ำหนักตัว (Weight-Bearing Exercises): ใช้การออกกำลังกายที่ต้องใช้กล้ามเนื้อหลายกลุ่ม เช่น การดันพื้นหรือการวิดพื้นเบา ๆ เพื่อเสริมสร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้อในทุกส่วน
- การออกกำลังกายเพื่อปรับปรุงท่าทาง (Posture Exercises): การปรับปรุงท่าทางเป็นสิ่งสำคัญในการรักษาข้อไหล่ติด เพราะท่าทางที่ไม่เหมาะสมอาจทำให้การฟื้นตัวช้าลง นักกายภาพบำบัดจะช่วยให้คำแนะนำเกี่ยวกับการนั่ง ยืน และเคลื่อนไหวที่ถูกต้อง
ประโยชน์ของการกายภาพบำบัดข้อไหล่ติด
- เพิ่มความยืดหยุ่นและการเคลื่อนไหว: การยืดและการออกกำลังกายเฉพาะช่วยให้ข้อไหล่กลับมามีความยืดหยุ่นและเคลื่อนไหวได้ดีขึ้น ลดการยึดติดของเนื้อเยื่อ
- ลดอาการปวด: เทคนิคต่าง ๆ เช่น การประคบเย็น การยืดเหยียด และการใช้เครื่องมือทางกายภาพบำบัดช่วยลดอาการปวด ทำให้ผู้ป่วยรู้สึกสบายมากขึ้น
- เสริมสร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ: การออกกำลังกายเสริมความแข็งแรงช่วยป้องกันไม่ให้ข้อไหล่กลับมาติดอีก และทำให้การใช้งานข้อไหล่ดีขึ้น
- ฟื้นฟูการใช้งานข้อไหล่ในชีวิตประจำวัน: การกายภาพบำบัดช่วยให้ผู้ป่วยสามารถกลับมาทำกิจกรรมประจำวัน เช่น การยกของ การแต่งตัว และการทำงานบ้านได้ใกล้เคียงกับปกติ
ข้อควรระวังในการทำกายภาพบำบัดข้อไหล่ติด
- ไม่ควรทำการออกกำลังกายที่ทำให้เกิดอาการปวดอย่างรุนแรง: ควรปรึกษานักกายภาพบำบัดเกี่ยวกับท่าการออกกำลังกายที่เหมาะสม
- ควรปฏิบัติตามคำแนะนำของนักกายภาพบำบัด: การฝึกซ้อมที่เหมาะสมและต่อเนื่องจะช่วยให้การฟื้นตัวรวดเร็วขึ้น
- การประคบเย็นหรือร้อนควรทำในระยะเวลาที่เหมาะสม: เพื่อป้องกันการทำให้เนื้อเยื่อเกิดการอักเสบหรือช้ำเพิ่มเติม
การกายภาพบำบัดสำหรับข้อไหล่ติดเป็นวิธีการรักษาที่มีประสิทธิภาพในการฟื้นฟูการเคลื่อนไหวและลดอาการปวด แต่ควรใช้เวลาและความอดทนในการรักษา
โรงพยาบาลกายภาพบำบัด สไมล์ เป็นโรงพยาบาลเอกชนขนาดเล็ก บริการรับดูแล และ การรักษา การบำบัด การพยาบาลและการฟื้นฟูร่างกาย ผู้สูงอายุและผู้ป่วย โดยทีมสหวิชาชีพ พยาบาล ผู้ช่วยพยาบาลและนักกายภาพบำบัด ผ่านการรับรองมาตรฐานของกระทรวงสาธารสุข
เรารับอาสาดูแลคนที่ท่านรัก เพื่อแบ่งเบาภาระของท่าน โดยทีมงานมืออาชีพมากด้วยประสบการณ์ จากทีมงานสหวิชาชีพผู้ชำนาญการ และเราพร้อมให้บริการ ที่พักแก่ผู้สูงอายุ ผู้ป่วย ทั้งประจำและไป – กลับ รายวันและรายเดือน เช่น ผู้ป่วยอัมพฤกษ์ อัมพาต ผู้ป่วยเรื้อรัง ติดเตียง หรือต้องการพักฟื้น เน้นการฟื้นฟูและการบำบัด
Smile Physical Therapy Hospital โรงพยาบาลกายภาพบำบัดสไมล์ 87 หมู่9 ต.บ้านใหม่ อ.บางใหญ่ จ.นนทบุรี ประเทศไทย 11140
Tel : 099 914 1595 ( คุณแพรว )
Line : @smilehospital24
E-mail : [email protected]
Tiktok : @smilepthospital.com
YouTube : @user-je7ou7rm9b
FaceTBook : โรงพยาบาลกายภาพบำบัดสไมล์ (Smile Physical Therapy Hospital)